ขึ้นรูปด้วยมือ

ขั้นตอนและวิธีการทำ :

1. เตรียมดินตามสูตรเพื่อให้มีความเหนียวในปริมาณที่พอเหมาะสำหรับการขึ้นรูปด้วยมือ
2. ขึ้นรูปด้วยมือ และปั้นหู ติดเข้าด้วยกันด้วยน้ำดิน ตกแต่งให้เรียบ พักทิ้งไว้ประมาณ 1 เดือน (ขึ้นอยู่กับปริมาณความชื้นในอากาศ)
3. นำชิ้นงานไปเผารอบที่ 1 ที่อุณหภูมิ 800 องศาเซลเซียส โดยใช้เวลาประมาณ 8 ชั่วโมง
4. พ่นสีขาวให้ทั่วชิ้นงาน
5. นำชิ้นงานไปเผารอบที่ 2 ด้วยอุณหภูมิ 1200 องศา เซลเซียส โดยใช้เวลาประมาณ  10 ชั่วโมง
6. เขียนลายเบญจรงค์ด้วยน้ำทอง
7. ลงสีบนเคลือบ โดยลงเป็นลายดอกจิก
8. นำชิ้นงานไปเผารอบที่ 3 ที่อุณหภูมิ 800 องศาเซลเซียส โดยใช้เวลาประมาณ 7 ชั่วโมง
9. รอให้ชิ้นงานเย็น (อุณหภูมิลดลง)  ก่อนนำออกจากเตาเผา

• การทำเครื่องเบญจรงค์ถือได้ว่า เป็นงานด้านศิลปหัตถกรรมของไทยที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ เครื่องถ้วยเบญจรงค์ของไทยในอดีตใช้การสั่งทำที่ประเทศจีนตามความคิดและลวดลายของไทย สมัยกรุงศรีอยุธยาและสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ช่วงศตวรรษที่ 18 และ 19 เครื่องถ้วยเบญจรงค์ของราชวงศ์ไทยชั้นสูงได้สั่งทำที่เมืองจิงเต๋อเจิ้น และจากเตาเผาที่มณฑลฝูเจี้ยนและกวางตุ้ง เครื่องเบญจรงค์ที่สั่งทำจากเมืองจิงเต๋อเจิ้น มักเป็นของใช้ในราชสำนักเพราะเนื้อดินปั้นละเอียด แกร่ง และช่างมีฝีมือดี เขียนลายได้ละเอียดสวยงาม
• ต้นกำเนิดของเครื่องเบญจรงค์ได้ใช้สีวาดระบายเพียง 3 สี ต่อมาได้พัฒนาเครื่องเบญจรงค์มี 5 สี คือ สีขาว สีเหลือง สีดำ สีแดง และสีเขียว ( คราม ) ดังนั้น ชื่อที่เรียกว่า “ เบญจรงค์ ” หมายถึง เครื่องเคลือบที่มีการวาดสีลงไป 5 สี ปัจจุบันมีการใช้สีมากกว่า 30 สี เครื่องเบญจรงค์มีการออกแบบลวดลายต่าง ๆ ด้วยการวาดสี 5 สี ลวดลายที่เป็นที่รู้จักได้แก่ ลายกนก ลายพุ่มข้าวบิณฑ์ ลายเทพพนม ลายนรสิงห์ รวมตลอดถึงลวดลายดอกไม้ ลายสัตว์ และลวดลายจากเรื่องรามเกียรติ์ เป็นต้น ลวดลายที่วาดลงในเครื่องเบญจรงค์ สะท้อนถึงภูมิปัญญาชาวบ้าน มีวัฒนธรรม ตามความเชื่อและวิถีชีวิตของคนไทย
• ส่วนเครื่องถ้วยลายน้ำทอง จะเป็นเครื่องปั้นดินเผา ที่เขียนลายด้วยวิธีลงยา เช่นเดียวกันกับเครื่องเบญจรงค์ แต่จะใช้สีทองที่ทำจากทองคำ เครื่องถ้วยลายน้ำทอง ได้รับความนิยมมากในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยรัชกาลที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เริ่มต้นมาจากการสั่งทำเครื่องถ้วยลายน้ำทองจากประเทศจีน และผลิตภัณฑ์ที่ยังมีการนำเข้ามาจากประเทศญี่ปุ่น

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงทราบดีว่าคนไทยมีความสามารถในการประดิษฐ์เครื่องปั้นดินเผามาตั้งแต่ดึกดำบรรพ์แล้ว เริ่มตั้งแต่ยุคบ้านเชียงเป็นต้นมา จึงโปรดเกล้าฯ ให้จัดแผนกเครื่องปั้นดินเผาขึ้นโดยเน้นการปั้นให้ได้สัดส่วน การเผาและเคลือบให้ละเอียดเนียน  ประกอบกับการเขียนภาพต่างๆ ลงบนเครื่องปั้นดินเผานานาชนิด เพื่อส่งเสริมให้คนไทยมีความรักธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และศิลปวัฒนธรรม โดยงานปั้นถือเป็นการถ่ายทอดจินตนาการของศิลปินออกเป็นรูปธรรมได้ดีที่สุดอย่างหนึ่ง ทำให้ดินที่แทบจะไม่มีคุณค่าในเชิงศิลปะถูกปั้นเปลี่ยนให้เป็นชิ้นงานที่งดงามได้