องค์พระพิฆเนศหินทรายเหลืองปางทรงพิณ

กลุ่มงานศิลปหัตถกรรม ประเภทงานหัตถศิลป์ไทย

องค์พระพิฆเนศหินทรายเหลืองปางทรงพิณ เป็นงานแกะสลักหินแบบลอยตัว สร้างเป็นองค์ประทับนั่งบนฐาน มี 4 กร ประกอบด้วย 2 กรถือดอกบัวและเชือก อีก 2 กร กำลังทรงพิณ สร้างจากความศรัทธาเคารพนับถือในองค์พระพิฆเนศ จึงได้สร้างสรรค์เป็นผลงานที่ทำขึ้นร่วมกับลูกศิษย์ โดยการประยุกต์ผลงานจากภาพวาดพระพิฆเนศจากหลาย ๆ แห่ง มาประกอบกันเป็นภาพต้นฉบับ โดยนำหินทรายเหลืองมาจากแหล่งหินทรายโบราณที่อำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา ซึ่งเป็นแหล่งของหินทรายชั้นดีสีต่าง ๆ เช่น สีเขียว สีเหลือง สีแดง สีขาว และสีชมพู หินเหล่านี้พบมากในพื้นที่เชิงเขาใหญ่  มีคุณสมบัติเหนียวมีความแข็งน้อย จึงสามารถสลักขึ้นรูปงานศิลปะโบราณได้กลมกลึง อ่อนช้อยงดงาม ง่ายต่อการขึ้นชิ้นงาน หินแกะสลักได้รับความนิยมกว่างานหินแกรนิต ที่มักใช้ในงานแกะสลักที่ต้องการเน้นความเงางามแข็งแรงของเนื้อหิน อีกทั้ง ศิลปะงานแกะสลักหินยุคโบราณที่มีอายุยาวนานส่วนใหญ่นิยมใช้หินทรายเหลืองในการแกะสลักหิน

ประเภทงานหัตถกรรม :
เครื่องหิน
ผู้สร้างสรรค์ :
ขนาด :
ตัวองค์รวมฐาน สูง 45 เซนติเมตร กว้าง 35 เซนติเมตร ลึก 27 เซนติเมตร
แหล่งที่มา :
บ้านช่างสลักหิน ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนกาญจนาภิเษก (วิทยาลัยในวัง) อ.เมืองพระนครศรีอยุธยาจ.พระนครศรีอยุธยา
วัสดุ :
หินทรายเหลือง
อายุ/ปีที่ผลิต :
2552
รายละเอียดชิ้นงาน

เทคนิคที่ใช้ : การแกะสลักหินลอยตัวด้วยมือ
กระบวนการสร้างสรรค์ชิ้นงาน (โดยละเอียด) :

  1. การเตรียมภาพแกะสลักหิน
    นำภาพพระพิฆเนศ จากภาพต้นแบบถ่ายสำเนาขยายให้เท่ากับขนาด ชิ้นงานที่ต้องการ เพื่อกำหนดขนาดและสัดส่วนชิ้นงาน และวาดภาพร่างลงบนกระดาษตามขนาดที่ต้องการ
  2. การเตรียมหินสำหรับแกะสลัก
    คัดเลือกหินทรายเขียวก้อนที่มีขนาดเหมาะสมกับชิ้นงาน ทั้งประเภทของหินทราย สีของหินทราย และมีขนาดที่เหมาะสมกับแบบที่กำหนดไว้โดยหินทรายที่ใช้ต้องเป็นหินทรายที่มาจากแหล่งหินทรายโบราณในอำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา
  3. การขั้นรูปและสลักหิน
    นำกระดาษภาพร่างตามขนาดที่ต้องการวางบนหินแล้วร่างแบบลงบนหินด้วยดินสอ ทั้งนี้ในการทำต้องมีการวางแผนการแกะ ไม่สามารถเริ่มจาก ส่วนใดก็ได้ เนื่องจากหินทรายก้อนเป็นหินหน้าเรียบ วิธีการแกะสลักหิน ต้องแกะลดหลั่นกันลงมา ชิ้นงานจึงจะมีมิติที่สวยงาม แล้วจึงสกัดหินลงลายบนเส้นร่างให้ลึกคมชัดขึ้น จากนั้นสกัดหินส่วนที่ไม่ต้องการออกจากชิ้นงาน และสกัดเข้าหุ่นตามแบบไว้ ให้พอดีกับขนาดและสัดส่วน เมื่อสลักขึ้นรูปชิ้นงานเรียบร้อยแล้ว สกัดแต่งส่วนรายละเอียดด้วยสิ่ว หรือเหล็กสกัดแบบและขนาดต่าง ๆ เพื่อเพิ่มความปราณีตให้ชิ้นงาน จากนั้นสกัดแต่งใบหน้าให้ตรงตามต้นแบบ
  4. การขัดพื้นผิวทำความสะอาดชิ้นงาน

เมื่อได้ผลงานที่สำเร็จตามต้องการแล้ว ขัดผิวชิ้นงานให้เรียบเนียนด้วยหินขัดและกระดาษทราย (บริเวณพื้นผิวกว้างใช้กระดาษทรายหยาบ บริเวณพื้นผิวส่วนแคบและลึกใช้กระดาษทรายละเอียด)  จากนั้นปัดและล้างทำความสะอาดชิ้นงานเพื่อตรวจสอบความสมบูรณ์ของชิ้นงาน

ข้อมูลแหล่งที่มา
แหล่งเรียนรู้งานศิลปหัตถกรรมที่เกี่ยวข้อง
บ้านช่างสลักหิน ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนกาญจนาภิเษก (วิทยาลัยในวัง) อ.เมืองพระนครศรีอยุธยาจ.พระนครศรีอยุธยา
ดูรายละเอียด