เทคนิคที่ใช้ : การปักซอย  หรือการปักซอยแบบไทย
เป็นเทคนิคการปักด้วยมือโดยใช้เส้นด้ายดีเอ็มซี หรือเส้นไหมปักลงบนผืนผ้า โดยใช้การปักขึ้นลงถี่ ๆ ไปตามลวดลายภาพต้นแบบ โดยขึงผ้ากับสะดึง ผู้เริ่มต้นฝึกปักจะใช้เส้นด้าย ส่วนผู้มีฝีมือขั้นสูงจะใช้เส้นไหมเส้นเล็กไปจนถึงขนาดเล็กมากเท่าเส้นผม และใช้ลวดลายที่มีรายละเอียดมากขึ้น ลวดลายต้นแบบผ้าปัก มักเป็นภาพจากวรรณคดีไทย  หรือ ภาพจากธรรมชาติ เช่น ดอกไม้ ป่าธรรมชาติ สัตว์ต่าง ๆ เป็นต้น ผลงานผ้าปักซอย เมื่อสำเร็จออกมาแล้วจะเป็นภาพที่งดงาม และมีชีวิตชีวาราวกับภาพเขียน หรือภาพถ่าย

กระบวนการสร้างสรรค์ชิ้นงาน (โดยละเอียด) :

1. การเตรียมวัสดุและอุปกรณ์ : เตรียมอุปกรณ์สำหรับงานปักผลงาน ประกอบด้วย ผ้าฝ้ายอัดกาว ไหมปัก เบอร์25 สะดึง เข็ม แบบลาย ซิป และ หูกระเป๋า
2. ออกแบบลวดลาย : ออกแบบลวดลายให้สอดคล้องกับลักษณะชิ้นงาน โดยภาพลายปักฝีมือครูเจ๊ะนาตีป๊ะ มะหิและ ส่วนใหญ่เป็นภาพจากวรรณคดีไทย ภาพจากธรรมชาติ อาทิ สัตว์หรือพืชที่พบในท้องถิ่น จากนั้นจึงพิมพ์แบบลวดลายลงบนกระดาษ
3. การเตรียมผ้าฝ้ายอัดกาว : เตรียมผ้าฝ้ายสีน้ำตาลสำหรับทำตัวกระเป๋าและหูกระเป๋า โดยนำมาอัดกาวให้มีความแข็งแรงทนทาน และนำมาขึ้นสะดึงเพื่อเตรียมปักลายต่อไป
4. พิมพ์แบบลายปัก : เลือกลายปักที่ต้องการ จากนั้นพิมพ์เป็นภาพสำหรับเป็นต้นแบบในการปักลาย เนาลงบนผ้าฝ้ายอัดกาว
5. การปักลาย : คัดเลือกสีเส้นไหม จากเส้นไหมเบอร์ 25 ด้วยการเทียบสีไหมตามแบบที่กำหนด ปักลายตามต้นแบบ โดยการใช้เทคนิคการปักซอย ซอยสั้น ซอยยาว พอประมาณ ซึ่งเป็นหัวใจหลักของการปักผ้า เนื่องจากการก้าวสั้นเกิน หรือยาวเกินไปจะทำให้งานปักไล่ส่วน และไม่ปราณีต ทำให้ชิ้นงานออกมาไม่ละเอียด มีความแข็งกระด้าง ไม่สมจริงเหมือนต้นแบบ จากส่วนตรงกลางนกเงือกและปักไล่ไปเรื่อย ๆ จนครบทั้งชิ้นงาน
6. การประกอบชิ้นงาน : หลังจากนั้นตัดผ้าสำหรับตัวกระเป๋าให้เป็นทรงกลม 2 แผ่นและแถวผ้าสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดยาวที่มีขนาดเท่ากับวงรอบของตัวทรงกระเป๋า และผ้าสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดยาวสำหรับทำหูกระเป๋า จากนั้นเย็บตะเข็บด้วยจักรเย็บผ้าประกอบกันจนเป็นกระเป๋าทรงกลม และนำอะไหล่ต่าง ๆ ได้แก่ ห่วงกลม ตะขอเกี่ยวกระเป๋า ซิป มาประกอบเข้าด้วยกันจนสมบูรณ์

นางเจ๊ะนาตีป๊ะ มะหิและ ถือเป็นสมาชิกศิลปาชีพรุ่นแรกที่เรียนรู้และฝึกฝนการปักผ้าด้วยมือหรือ การปักซอยแบบไทย จากโครงการศิลปาชีพกลุ่มปักผ้าบ้านดาฮง ตำบลเชิงคีรี อำเภอศรีสาคร จังหวัด นราธิวาส จากความชื่นชอบในงานปักผ้าและทักษะความสามารถที่เพิ่มพูนจากการเรียนรู้เทคนิคการปักซอยโดยครูศิลปาชีพ ประกอบด้วยความสามารถและความมุ่งมั่น ทำให้นางเจ๊ะนาตีป๊ะ มีความชำนาญในการปักซอยจนถึงขั้นการปักด้วยเส้นไหมเส้นเล็ก สร้างสรรค์งานปักซอยที่มีความละเอียด ประณีต และมีเอกลักษณ์สะท้อนวิถีชีวิตและทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ของแดนใต้ สืบสานพระราชปณิธานในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในการอนุรักษ์งานปักซอยแบบไทยมากว่า 20 ปี

การปักซอย หรือ การปักซอยแบบไทย เป็นการปักด้วยมือโดยใช้เส้นด้ายดีเอ็มซี หรือเส้นไหมปักลงบนผืนผ้า การปักผ้าต้องมีความประณีตเรียบร้อยสวยงามตลอดทั้งผืน  ลวดลายที่ปักต้องเด่นชัดสวยงาม และถูกต้องตามลักษณะลายปักพื้นฐาน งานปักผ้าปักซอยแบบไทย ได้รับการยกย่องว่าเป็นงานประณีตศิลป์ที่มีคุณค่า เหนือกว่างานปักด้วยเครื่องจักรมาก  ผ้าปักซอยแบบโบราณของไทย ใช้การปักขึ้นลงถี่ ๆ ไปตามลวดลายภาพต้นแบบ โดยขึงผ้ากับสะดึง ผู้เริ่มต้นฝึกปักจะใช้เส้นด้าย ส่วนผู้มีฝีมือขั้นสูงจะใช้เส้นไหมเส้นเล็กไปจนถึงขนาดเล็กมากเท่าเส้นผม และใช้ลวดลายที่มีรายละเอียดมากขึ้น ลวดลายต้นแบบผ้าปัก มักเป็นภาพจากวรรณคดีไทย  หรือ ภาพจากธรรมชาติ เช่น ดอกไม้ ป่าธรรมชาติ สัตว์ต่าง ๆ เป็นต้น ผลงานผ้าปักซอย เมื่อสำเร็จออกมาแล้วจะเป็นภาพที่งดงาม และมีชีวิตชีวาราวกับภาพเขียน หรือภาพถ่าย

แหล่งอ้างอิงข้อมูล :
สัมภาษณ์ : เจ๊ะนาตีป๊ะ มะหิและ, ครูช่างศิลปหัตถกรรมปี 2564 (เก็บข้อมูลเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2564)