เทคนิคที่ใช้: เป็นการทำบาติกโดยใช้แม่พิมพ์ทองแดงพิมพ์มือผสมเขียน นำมาลงสีเขียนเทียนทับ 5 ครั้ง จากนั้นนำมาเขียนเส้นทอง โดยใช้เทคนิคการทำเบญจรงค์ มาเขียนทับลงบนลายเส้นบาติกอีกครั้ง
กรรมวิธีและขั้นตอนการทำงาน
1. ขั้นตอนการเตรียมผ้า : ในการทำผ้าบาติกสามารถเลือกใช้ได้ทั้งผ้าฝ้ายและผ้าไหม เมื่อเตรียมผ้าตามขนาดที่ต้องการแล้วนำไปซักด้วยผงซักฟอกหรือต้มด้วยน้ำโซดาอ่อน เพื่อให้แป้งที่เกาะผ้าอยู่หลุดออก จากนั้นนำไปตากแดดหรือผึ่งลมให้แห้ง และนำผ้ามาขึงบนแฟรมให้แน่น (ไม่ให้มีรอยย่น)
อุปกรณ์ : ผ้าฝ้าย ผ้าไหม ผงซักฟอก โซดาไฟ สบู่เทียม น้ำ หม้อต้ม

2. ขั้นตอนการพิมพ์ผ้า : ต้มเทียนให้ละลาย โดยน้ำเทียนที่ใช้กั้นผ้าเพื่อทำลวดลาย สูตรน้ำเทียนของดาหลาบาติกเป็นสูตรน้ำเทียนเฉพาะที่ส่งต่อจากบรรพบุรุษมามากกว่า 80 ปี  ประกอบด้วย “ยางสน” เพื่อความคงทน และเพื่อให้น้ำเทียนเกาะติดผ้าเวลาแช่ผ้าในน้ำ “พาราฟิน” เนื้อเทียนหลักสำหรับกั้นลายผ้า และ “ขี้ผึ้ง” เพื่อให้น้ำเทียนมีความเหนียวและอยู่ตัว  จากนั้นใช้แม่พิมพ์โลหะ (ทองแดงหรือทองเหลือง) จุ่มน้ำเทียนให้รอบกรอบแม่พิมพ์ สะบัดแม่พิมพ์อย่าให้น้ำเทียนชุ่มหรือเยอะเกินไป และนำแม่พิมพ์ที่จุ่มน้ำเทียนแล้วมาปั๊มหรือประทับลงบนผืนผ้าที่ขึงไว้ โดยการปั๊มแม่พิมพ์บนผืนผ้าแต่ละครั้งต้องให้ลายเสมอกันและต่อกันพอดีตลอดทั้งผืนผ้า

3. ขั้นตอนการลงสี : ก่อนการลงสีผ้าช่างต้องพิจารณาและเก็บรายละเอียดต่าง ๆ ก่อน เช่น รอยเทียนหยดส่วนเกิน รอยเทียนขาดหายตามลายพิมพ์ หากบนผ้ามีรอยเทียนหยดเกินต้องแก้ไขด้วยการนำน้ำอุ่นไปหยดและถูบริเวณนั้น หากบนผืนผ้ามีรอยพิมพ์ที่ขาดช่วงหรือมีรอยไม่ชัด ให้แก้ด้วยการใช้เทียนเหลวระบายซ่อมแซมรอย   หลังจากนั้นใช้น้ำเปล่าระบายหมาดๆ ลงบนผืนผ้าเพื่อช่วยให้เนื้อสีที่ลงไปทีหลังสามารถกลิ้งไปมาได้และดูเนียนตา จากนั้นระบายสีที่ต้องการลงบนผ้าและรอให้สีแห้งสนิท แล้วนำไปตากให้แห้งทั้งหมด จากนั้นนำผ้าที่ตากแห่งสนิทแล้วมาจุ่มโซเดียมซิลิเกต (น้ำยาเคลือบสี มีคุณสมบัติใช้ทาเคลือบผ้าบาติกและมัดย้อม ทำให้สีติดผ้าคงทน ไม่หลุดออก)  ให้ทั่วสีที่ลงบนผ้า แล้วพักไว้ประมาณ 3- 6 ชั่วโมง
 อุปกรณ์ : โครงไม้สำหรับขึงผ้า น้ำอุ่น โซเดียมซิลิเกต เทียนเหลว พู่กัน สี

4. ขั้นตอนการลอกเทียน : หลังจากทิ้งผ้าไว้ 3- 6 ชั่วโมง หลังจุ่มโซเดียมซิลิเกต นำผ้ามาล้างด้วยน้ำเปล่า จากนั้นต้มน้ำและผงซักฟอกให้เดือด แช่ผ้าลงไปและใช้ไม้คนให้ทั่วเพื่อให้เทียนหลุดออกจากผ้า จากนั้นนำผ้าที่ผ่านการต้มแล้วมาจุ่มน้ำเย็นพร้อมใช้มือขยี้เพื่อให้แน่ใจว่าเทียนลอกออกจากผ้าจนหมด หากเทียนยังหลุดออกจากผ้าไม่หมดให้นำมาต้มและล้างด้วยน้ำเน็นอีกครั้ง จากนั้นนำผ้าไปตากให้แห้งและนำไปตัดเย็บขอบผ้าให้เรียบร้อย

• ผ้าบาติก (Batik) หรือ ปาเต๊ะ มีความหมายเหมือนกัน แต่ต่างกันตรงที่ “บาติก” เป็นภาษามลายู แต่ “ปาเต๊ะ” เป็นภาษาชวา โดยเป็นคำในภาษามลายูใช้เรียกผ้าที่มีลวดลายที่เป็นจุด คำ ว่า “ติก” (Tik) มาจากคำว่า “ติ๊ติ๊ก” (Titik)  มีความหมายว่า เล็กน้อย หรือจุดเล็ก ๆ  คำว่า บาติก จึงมีความหมายว่าเป็นผ้าที่มีลวดลายเป็นจุด ๆ  นำมาใช้เรียกผ้าย้อมสีชนิดหนึ่งที่เกิดจากการนำผ้าขาวมากันสีโดยใช้เทียนหรือขี้ผึ้งที่ผ่านการนำไปหลอมเพื่อสร้างลวดลายโดยการใช้จันติ้ง (Canting หรือ Tjanting) แปรง หรือพู่กันจุ่มน้ำเทียนเขียนลวดลาย หรือใช้แม่พิมพ์โลหะพิมพ์ลงบนผืนผ้าในส่วนที่ไม่ต้องการให้สีติด แล้วนำผ้าไปย้อม โดยสีย้อมจะติดผ้าเฉพาะส่วนที่เป็นที่ว่างตามรอยแตกของเทียน โดยผ้าบาติกแต่ละชิ้นผ่านขั้นตอนการปิดเทียน แต้มสี ระบายสี และมีจำนวนครั้งในการย้อมที่แตกต่างกันออกไป ตามรูปแบบและสีสันที่ผู้สร้างสรรค์ออกแบบไว้
• ผ้าบาติกเปรียบเสมือนงานศิลปะที่สะท้อนเรื่องราววัฒนธรรมและเอกลัษณ์ของท้องถิ่นนั้น ๆ ผ่านลวดลายต่าง ๆ ที่ปรากฎอยู่บนผืนผ้า ทั้งนี้แหล่งกำเนิดหรือแหล่งที่มาของผ้าบาติกนั้นไม่สามารถระบุได้อย่างแน่ชัด แต่มีปรากฎให้เห็นในหลายพื้นที่ เช่น อินเดีย ญี่ปุ่น อียิปต์ และมลายู ซึ่งอิทธิพลการทำผ้าบาติกในไทยได้รับอทธิพลมาจากแถบมลายู โดยผ้าบาติกแต่ละแหล่งมีความแตกต่างกันเล็กน้อยในเรื่องของลวดลาย การย้อมสี และเนื้อผ้า
• ผ้าบาติกของอินโดนีเซียได้รับการยกย่องว่าเป็นผ้าบาติกชั้นสูงใช้ในพระราชพิธี และถือว่าการทำผ้าบาติกเป็นศิลปะในราชสำนักโดยมีสตรีชั้นสูงเป็นผู้ผลิต มีลวดลายราชสำนักซึ่งเป็นลวดลายต้องห้ามสำหรับสามัญชน มีการใช้ลายจุดเกือบทุกลายของผ้า ส่วนผ้าบาติกของไทยมักจะออกแบบลวดลายเป็นพืชพรรณท้องถิ่น หรือลวดลายใต้ท้องทะเล และลายสร้างสรรค์อื่นๆ
• การทำผ้าบาติกของครูธนินทร์ธร  มุ่งมั่นสืบสานผ่านแบรนด์ “ดาหลาบาติก” โดยเน้นการผสมผสานเทคนิคการทำผ้าบาติกแบบโบราณจากแม่พิมพ์โลหะ ทั้งจากทองแดงและทองเหลือง ผสมผสานกับลวดลายแบบร่วมสมัยจากการเขียนมือให้เป็นลวดลายใหม่  ซึ่งมีลวดลายหลักในการพัฒนาที่สะท้อนวัฒนธรรม “มลายู- จีน –สยาม”  ที่เป็นเอกลักษณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้เทคนิคการทำพิมพ์ลายด้วยโลหะที่มีหลงเหลือน้อย เพราะมีความยุ่งยากซับซ้อนกว่าการทำบาติกเทคนิคอื่น แต่ลวดลายที่ปรากฏบนผืนผ้ามีความคมชัด คงทนกว่าเทคนิคอื่น ประกอบกับสูตรลับน้ำเทียนแบบโบราณตามภูมิปัญญาของครอบครัว ที่ครูธนินทร์ธรนำมาพัฒนาต่อยอด ล้วนเป็นทักษะเชิงช่างที่สร้างผลงานผ้าบาติกของ “ดาหลาบาติก” แตกต่างเป็นที่ยอมรับในฝีมือการออกแบบลวดลายและเทคนิคการย้อมสีที่เป็นเอกลักษณ์อย่างยิ่ง
• ดาหลาเป็นสื่อสัญลักษณ์แสดงความตั้งใจและปณิธานในการสืบสานรักษางานผ้าบาติกแบบโบราณ เนื่องด้วยดอกดาหลาเป็นดอกไม้พื้นถิ่นที่มีดอกสีแดงแสดงถึงชาติพันธุ์ ภายในกลีบดอกมีเส้นเป็นสีขาวคล้ายเส้นเทียน ลักษณะของดอกมีความสง่างาม เรียบง่าย แต่ก้านดอกกลับแข็งแรง แน่นหนา หมายถึงความมุ่งมั่นยึดรากฐานและรักเผ่าพันธุ์ จึงเป็นที่มาของการก่อตั้งแบรนด์ “ดาหลาบาติก”

ผลงานชิ้นพิเศษจากกิจกรรมจากมือสู่มือ จัดขึ้นในงานอัตลักษณ์แห่งสยาม ปี 2562

แหล่งอ้างอิงข้อมูล

• บัวระกา, ทัศนีย์. 2018. “สื่อสัญลักษณ์ลวดลายผ้าบาติกอินโดนีเซีย.” www.rinac.msu.ac.th. September. Accessed March 1, 2021. https://rinac.msu.ac.th/wp-content/uploads/2018/09/%E0%B8%9C%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%94.pdf.
• ปานดำรงค์, ธ. (2553). อารยธรรมศึกษาโขง - สาละวิน. การศึกษาลวดลายศิลปกรรมจีน, 15-28. Retrieved March 1, 2021, from https://so04.tci-thaijo.org/index.php/jnuks/article/view/55852
• ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ (องค์การมหาชน). 2561. คู่มือบริหารจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน : ดาหลาบาติก ครูช่างธนินทร์ธร จังหวัดกระบี่. กรุงเทพมหานคร.
• ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ. n.d. “งานศิลปหัตถกรรมประเภทผ้าเขียน-พิมพ์ลาย บาติก.” www.sacict.or.th. Accessed February 25, 2021. https://www.sacict.or.th/uploads/items/attachments/cd14d7eac0e4638dca6ef495702dd013/_ce71b9b7ff8af52be2fd5258539b6d10.pdf.