กระเป๋าสานไม้ไผ่ลายดอกพิกุลร่วง

กลุ่มงานศิลปหัตถกรรม

กระเป๋าสานไม้ไผ่ลายดอกพิกุลร่วง เป็นกระเป๋าถือทรงกลมน ประกอบด้วยรายละเอียดต่างๆ ดังนี้

  • ตัวกระเป๋าใช้ไผ่ใช้ไผ่สีธรรมชาติ ร่วมกับไผ่ย้อมสีแดงและสีน้ำตาล ขึ้นลายเฉลวจากด้านล่างกระเป๋า ต่อรอบลายเฉลวให้เป็นวง ยอนดอกลายพิกุลร่วง เส้นยอน 3 เส้น เส้นยอด 3 เส้น
  • ด้านในกระเป๋า เป็นลายไทยลายขิด จับประกบอัดกรอบขอบไม้ไผ่ดัดให้เป็นรูปด้วยความร้อน รอบกรอบลายพิกุลให้เท่ากันทั้งลายด้านในและด้านนอก
  • เข้ากรอบจูงสันปลาช่อน ยึดระหว่างชิ้นงานด้วยงานถักโครเช
  • เข้าหูไม้ไผ่ดัดความร้อน (จุดสำคัญของไผ่ดัดต้องใช้ไผ่สีสุกอายุ 2 ปี ขึ้นไปจะให้เนื้อไม้ที่แข็งแรง สีสันสวยงาม)  ปิดกระเป๋าด้วยสลักเกี่ยวทองเหลือง
ประเภทงานหัตถกรรม :
เครื่องจักสาน
ผู้สร้างสรรค์ :
ขนาด :
กว้าง 14 ซ.ม. ยาว 22 ซ.ม. ตัวกระเป๋าสูง 13 ซ.ม. รวมหูสูง 25 ซ.ม.
วัสดุ :
ไม้ไผ่นวล และหวายหอม
อายุ/ปีที่ผลิต :
2545
รายละเอียดชิ้นงาน

เทคนิคที่ใช้:  การจักสานไผ่สานละเอียด การดัดไผ่ด้วยความร้อน การย้อมสีไผ่
วัตถุดิบ

  • ไม้ไผ่ : ใช้ไม้ไผ่นวล ในพื้นที่จังหวัดชลบุรี ระยอง จันทบุรี และตราด มีคุณภาพดีเนื่องจากความชุ่มชื้นของพื้นที่ ซึ่งโดยธรรมชาติจะขึ้นอยู่ตามเชิงเขาใกล้น้ำตก ในกรณีที่มีปลูกต้องมีระบบการจัดการที่ดี อายุที่เหมาะสมในการใช้งาน 2-3 ปี โดยเลือกไม้ไผ่นวล ปล้องยาว ผิวละเอียดเนียน เนื้อเหนียวและอ่อนสามารถจักเป็นเส้นตอกได้ง่าย
  • หวาย : หวายหอม โดยธรรมชาติเนื้อละเอียด ผิวมันเนียนใช้สำหรับทำหูกระเป๋า โครงตะกร้า เป็นต้น
  • สีย้อมเส้นตอก :  ใช้สีธรรมชาติหรือสีสังเคราะห์ที่มีคุณภาพดี หลังจากการย้อมต้องล้างทาความสะอาดเส้นตอก

**กรรมวิธีสร้างสรรค์**
  1. การจัดเตรียมเส้นตอก คัดอายุของไม้ไผ่นวลอยู่ในช่วง 2-3 ปี ขนาดความยาวของปล้องช่วง 80 เซนติเมตร – 150 เซนติเมตร กระบวนการขั้นตอนการเตรียมเส้นตอกที่เป็นภูมิปัญญาที่ส่งต่อมาจากอดีต เลือกใช้ไผ่นวลที่มีอายุไผ่เหมาะแก่การจักสานไผ่ละเอียด และใช้เพียงผิวและเนื้อไผ่ที่ลึกเพียง 1.5 มิลลิเมตร เพื่อรักษาคุณภาพของผลิตภัณฑ์ให้ได้มาตรฐานสม่ำเสมอ
  2. ตัดข้อขูดผิวนำไปต้มในน้ำเดือดประมาณ 2 ชั่วโมง (สำหรับตอกแบน)หรือย่างไฟเพื่อไล่ความชื้นให้เส้นตอกอยู่ตัว ไม่ยืดไม่หด (สำหรับจักตอกตะแคง
  3. การกรีดตอก สำหรับตอกปื้น จะนำเส้นตอกที่ได้มากรีดด้วยปลายเหล็กแหลมตามความกว้างที่ต้องการขนาด 1 มิลลิเมตรฉีกให้เป็นเส้น แล้วนำเส้นตอกที่ได้ไปรูดผ่านฝากระป๋องเจาะรูขนาดต่างๆกัน จากขนาดใหญ่ไปขนาดเล็ก  ที่เรียกว่าการชักเลียด ให้ได้เส้นตอกตามต้องการ โดยตัวผลิตภัณฑ์จะเป็นตัวกำหนดขนาดและขนาดของเส้นตอกที่จะใช้
  4. นำเส้นตอกมาหมักน้ำสะเดา 1 สัปดาห์ เพื่อป้องกันมอดและแมลง จากนั้นนำเส้นตอกไปย้อมสีธรรมชาติหรือสีสังเคราะห์ที่มีคุณภาพดี หลังจากการย้อมต้องล้างทำความสะอาดเส้นตอก แล้วนำเส้นตอกตากแดดให้แห้งสนิท โดยใช้เวลาในการเตรียมเส้นตอกประมาณ  2 สัปดาห์
  5. จักสานชิ้นงานตามรูปทรงของผลิตภัณฑ์
  • ตัวกระเป๋าใช้ไผ่ใช้ไผ่สีธรรมชาติ ร่วมกับไผ่ย้อมสีแดงและสีน้ำตาล ขึ้นลายเฉลวจากด้านล่างกระเป๋า ต่อรอบลายเฉลวให้เป็นวง ยอนดอกลายพิกุลร่วง เส้นยอน 3 เส้น เส้นยอด 3 เส้น
  • ด้านในกระเป๋า เป็นลายไทยลายขิด จับประกบอัดกรอบขอบไม้ไผ่ดัดให้เป็นรูปด้วยความร้อน รอบกรอบลายพิกุลให้เท่ากันทั้งลายด้านในและด้านนอก
  • เข้ากรอบจูงสันปลาช่อน ยึดระหว่างชิ้นงานด้วยงานถักโครเช
  • เข้าหูไม้ไผ่ดัดความร้อน (จุดสำคัญของไผ่ดัดต้องใช้ไผ่สีสุกอายุ 2 ปี ขึ้นไปจะให้เนื้อไม้ที่แข็งแรง สีสันสวยงาม)  ปิดกระเป๋าด้วยสลักเกี่ยวทองเหลือง
  1. การประกอบตัวผลิตภัณฑ์ พร้อมตกแต่งชิ้นงานและตรวจสอบความเรียบร้อยก่อนนำไปจัดแสดงหรือจัดจำหน่าย
ข้อมูลแหล่งที่มา