ต่างหูดินเผา

กลุ่มงานศิลปหัตถกรรม ประเภทงานวัตศิลป์ไทย

ต่างหูดินเผา  เป็นการประยุกต์งานดินเผา ทำขึ้นเพื่อเป็นเครื่องประดับที่สามารถใช้ในชีวิตประจำวันได้ ใช้เทคนิคการกลิ้งดินให้เป็นแผ่น แล้วตัดตามรูปทรงที่ต้องการ จากนั้นนำไปขัดด้วยหินน้ำตกซองกาเรีย หรือปัจจุบันใช้ช้อนพลาสติกแทน ด้านหน้าเขียนลายทองเป็นลายไทย ส่วนด้านหลังที่เป็นพื้นเรียบสามารถฉีดน้ำหอมเพื่อเก็บกลิ่นหอมได้

ประเภทงานหัตถกรรม :
เครื่องดิน
กลุ่มวัฒนธรรม :
มอญเกาะเกร็ด จังหวัดนนทบุรี
ผู้สร้างสรรค์ :
ขนาด :
ต่างหูหนึ่งข้าง กว้าง 35 ซ.ม. สูง 10.5 ซม.
วัสดุ :
ดินกรอง ทองเหลือง
อายุ/ปีที่ผลิต :
2562
รายละเอียดชิ้นงาน

เทคนิคที่ใช้ : การกลิ้งดิน การสร้างรูปทรง และการเขียนลายทอง

กรรมวิธีการสร้างสรรค์ชิ้นงาน :
1. การเตรียมดิน : ดินถือเป็นหัวใจสำคัญของเครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ด เนื้อดินที่เหมาะสมในการปั้นต้องมีลักษณะเหนียว มีสีนวลปนเหลืองหรือสีไม่ดำจนเกินไป เนื้อดินจับเป็นก้อนแน่นไม่ร่วนซุย แต่เดิมดินที่ใช้หาได้ทั่วไปในเกาะเกร็ด ปัจจุบันหายากขึ้นจึงมีการใช้ดินจากแหล่งอื่นอาทิ ดินบริเวณฝั่งตรงข้ามเกาะเกร็ด หรือดินจากจังหวัดปทุมธานี โดยดินที่ใช้ต้องเป็นดินที่อยู่ในช่วงปลายฤดูฝน (ประมาณเดือนตุลาคม -พฤศจิกายน) เพื่อให้ได้ดินที่อุ้มน้ำฝนไว้ทำให้เนื้อดินไม่แข็ง  แล้วนำไปตากแดดตากฝนไว้ระยะหนึ่งซึ่งอาจจะมีการรดน้ำให้ดินชุ่มฉ่ำอยู่เสมอ เมื่อต้องการนำดินมาใช้ผู้สร้างสรรค์จะนำดินมาหมัก อาจทำโดยวิธีการดั้งเดิมคือการย่ำดินและเหยียบดิน เพื่อให้ได้ดินที่เหนียวเป็นเนื้อเดียวกัน หรือการใช้เครื่องโม่ผสมดินและแบ่งดินสำหรับการใช้งานแต่ละครั้ง

2. การขึ้นรูปและสร้างสรรค์ชิ้นงาน
1)  ออกแบบชิ้นงาน และคำนวณปริมาณดินให้เหมาะสม
2)  ขึ้นรูปชิ้นงานโดยเทคนิคการกลิ้งดินให้เป็นแผ่น แล้วตัดตามรูปทรงที่ต้องการ จากนั้นนำไปขัดด้วยหินน้ำตกซองกาเรีย หรือปัจจุบันใช้ช้อนพลาสติกแทน เพื่อให้พื้นผิวเรียบเนียนสวยงาม
3)  นำเข้าเตาเผาโดยใช้อุณหภูมิในการเผาประมาณ 800-1,000 องศาเซลเซียส ใช้เวลาประมาณ 1 วัน จากนั้นจึงพักเตาให้ความร้อนค่อยๆ คลายตัวอย่างช้าๆ ซึ่งต้องใช้เวลาอีกประมาณ 1 วัน
4)  นำชิ้นงานผึ่งลมไว้ระยะหนึ่งแล้วจึงนำมาวาดลายตามแบบร่าง แล้วลงสี โดยนายพงษ์พันธุ์ใช้เทคนิคการเขียนลายที่มีเอกลักษณ์ โดยการใช้เทคนิคการเขียนลายแบบลายรดน้ำ มีลักษณะคล้ายกับงานลงรักปิดทอง โดยออกแบบลายด้วยความคิดสร้างสรรค์และจินตนาการ ด้วยการนำลายไทยแบบดั้งเดิมมาออกแบบให้เกิดลายใหม่อย่างลงตัว เช่น ลายบัวคว่ำบัวหงาย ลายกระจังลายกนก ลายประจำยาม เป็นต้น เมื่อเขียนลายเรียบร้อยนำชิ้นงานไปผึ่งให้สีแห้ง จึงเสร็จสมบูรณ์

  1. ประกอบชิ้นงานดินเผากับก้านต่างหูทองเหลือง และจัดทรงให้สวยงาม
ข้อมูลแหล่งที่มา