แจกันดอกไม้

กลุ่มงานศิลปหัตถกรรม ประเภทงานหัตถศิลป์ไทย

แจกันดอกไม้ เป็นแจกันแบบตั้ง มีรูปทรงสูงทำจากซี่ไม้ไผ่ 70 ซี่ และหวายประกอบกัน ด้านในมีกระบอกไม้ไผ่สำหรับปักดอกไม้ สามารถใส่น้ำในกระบอกได้ ทำให้สามารถใช้จัดดอกไม้สดได้และทำให้ดอกไม้คงความสดอยู่ได้นาน เป็นงานหัตถกรรมที่ทรงคุณค่า พัฒนาต่อยอดมาจากการทำกรงนกเขามาเป็นของประดับตกแต่งบ้าน

ประเภทงานหัตถกรรม :
เครื่องไม้
กลุ่มวัฒนธรรม :
มลายู
ผู้สร้างสรรค์ :
ขนาด :
กว้าง 23 ซ.ม. สูง 46 ซ.ม.
วัสดุ :
ไม้ไผ่สีสุกหรือไม้ไผ่ตง และหวายตะขาบทองมาเลเซีย
อายุ/ปีที่ผลิต :
2552
รายละเอียดชิ้นงาน

เทคนิคที่ใช้ : การประกอบกรงนกแบบโบราณ
อุปกรณ์สำหรับทำกรงนก

  1. ไม้ (โครง) ไม้ไผ่ (ซี่)
  2. กาวร้อน ยูรีเทน กาวลาเท็กซ์
  3. มีดแกะสลัก มีด เวอร์เนีย ไม้ฉาก คีมปากนกแก้ว
  4. เครื่องขัดมือ เลื่อยเหล็ก เลื่อยฉลุ ฉลุไฟฟ้า
  5. ใบเลื่อยฉลุ กรรไกรตัดกิ่ง
  6. สว่านแท่น สว่านมือ
  7. ถังลม กาพ่นสี กบรีดไม้ และเครื่องผ่าไม้

การเตรียม

  • การเตรียมไม้ไผ่ : ใช้ไผ่สีสุกหรือไผ่ตง เพราะมีความยาวของลำมากกว่าไผ่ชนิดอื่น มีความตรงสม่ำเสมอ สามารถตกแต่งให้ขึ้นเงาสวยงาม วัดระยะให้ได้ความยาประมาณ 24 นิ้ว ตัดแล้วผ่าซีก เหลาให้เป็นทรงกลม แล้วนำไปชักเลียดให้ได้ความกลมได้ขนาดที่สม่ำเสมอกันตลอดทั้งเส้น จากนั้นนำไปลมควันให้ได้ขนาดในระหว่างรมควันสามารถกำหนดสีของซี่กรงได้ โดยหากต้องการซี่กรงสีดำให้เพิ่มความร้อนของไฟรมให้เกิดสีดำที่ผิวของไม้ไผ่ แต่หากต้องการสีเหลืองให้รมเฉพาะควันไม่ให้เกิดประกายไฟ
  • การเตรียมเส้นหวาย : จะใช้หวายตะขาบทองของมาเลเซียเท่านั้นเพราะมีคุณสมบัติที่เป็นเงาแวววาว มีขนาดที่สม่ำเสมอกันตลอดทั้งเส้น ปัจจุบันราคากิโลกรัมละ 250 บาท (พ.ศ. 2563) โดยนำหวายตลอดความยาว 5  เมตรมาพันกับแกนที่เป็นท่อน้ำพีวีซีเส้นผ่าศูนย์ กลาง 4  นิ้วพันให้จบความยาวหวายจะได้เส้นหวายที่เป็นวงกลม ถอดออกจากแกน จากนั้นใช้เชือกมัดขดหวายที่เป็นวงกลมเพื่อรอการใช้งาน

ขั้นตอนการทำการทำแจกันดอกไม้(เช่นเดียวกับการทำกรงนก)

  1. ตัดหวายต่อเป็นวงกลมให้ได้ขนาดตามต้องการ ซึ่งแจกันแต่ละชิ้นจะใช้ขดหวายที่มีขนาดแตกต่างกันตามรูปแบบของแจกันที่ออกแบบ
  2. นำขดหวายมาวัดระยะห่างของซี่ไม้ไผ่ด้วย “ยากอ” (เป็นภาษาถิ่นที่ใช้เรียกอุปกรณ์สำหรับมาร์คจุดเพื่อเตรียมเจาะรูทำให้แต่ละช่องห่างเท่ากัน)  จากนั้นมัดหวายให้เป็นวงกลมตามขนาดที่ต้องการก่อนที่จะนำมาเจาะรู เชื่อมต่อหวายด้วยกาวร้อน
  3. นำซี่กรงไม้ไผ่ที่เตรียมไว้ประกอบตัวแจกัน ตามแบบ
  4. ระหว่างการประกอบตัวแจกันจะใช้เชือกไนร่อนมัดเชื่อมระหว่างซี่กรงกับตัวโครงหวายเข้าด้วยกัน
  5. ตกแต่งเก็บรายละเอียดของงานให้สวยงาม
ข้อมูลแหล่งที่มา