สร้อยพญานาคถมเงิน

กลุ่มงานศิลปหัตถกรรม ประเภทงานหัตถศิลป์ไทย

สร้อยพญานาคถมเงิน เป็นการขึ้นรูปงานถมเงินแบบนคศรีธรรมราชรอบฟอสซิลหอย หัวพญานาคใช้เทคนิคสลักดุนให้เป็นลวดลายกนก ประดับดวงตาด้วยพลอยสีแดง ส่วนตัวพญานาคสลักเป็นลายเกล็ดพญานาค ลงยาถมเงิน ขัด มีสร้อยเป็นเงิน 92.5% ผสมนิเกิลสูตรต่างประเทศ สร้อยพญานาคประกอบฟอสซิลหอยเป็นงานสั่งทำจากลูกค้าที่ได้นำฟอสซิลหอยมาให้ นายวชิระ นกอักษร เป็นผู้ออกแบบให้ ซึ่งผลงานชิ้นนี้เป็นงานที่มีชิ้นเดียวในโลกโดดเด่นด้วยงานสลักมือที่มีความละเอียดอ่อนช้อยลงยาถมดำสนิท เรียบเนียนตามแบบฉบับเครื่องถมนครศรีธรรมราช

ประเภทงานหัตถกรรม :
เครื่องโลหะ
กลุ่มวัฒนธรรม :
นครศรีธรรมราช
ผู้สร้างสรรค์ :
ขนาด :
จี้ กว้าง 8 ซม. ยาว 15 ซม. สร้อย ยาว 60 ซม.
วัสดุ :
เงิน ฟอสซิลหอย พลอยแดง
อายุ/ปีที่ผลิต :
2561
รายละเอียดชิ้นงาน

เทคนิคที่ใช้ : รีดแผ่นขึ้นรูป สลักดุน ถมเงิน


**กรรมวิธีและขั้นตอนการทำงาน :** **ขั้นตอนการทำยาถม** : ยาถมจะมีส่วนประกอบของ ตะกั่ว ทองแดง เนื้อเงิน และกำมะถัน เป็นสูตรลับเฉพาะของช่างแต่ละสำนัก เคล็ดลับการทำยาถมที่สำคัญคือการหลอมส่วนประกอบทั้ง 4 ชนิดเข้าด้วยกันด้วยความร้อน 700 องศาเซลเซียส ตลอดระยะเวลา 3-7 ชั่วโมง (แล้วแต่ปริมาณที่ทำน้ำยาถม) ในระหว่างการหลอมนั้นต้องค่อยๆ คนยาถมเข้าด้วยกัน และทยอยใส่กำมะถันทีละนิด สังเกตสีของยาถมให้มีสีดำเสมอกัน ความดำจะขึ้นอยู่กับปริมาณกำมะถันที่ใช้ ยาถมที่ดีจะมีสีเหมือนปีกแมลงทับ มีความดำเงาเลื่อมสีม่วง  จากนั้นปั้นเป็นก้อน ทิ้งให้เย็นเก็บไว้รอนำไปใช้

ขั้นตอนการออกแบบชิ้นงาน :
1. การออกแบบรูปทรงของชิ้นงานให้มีความร่วมสมัย  จากนั้นนำแบบไปทำพิมพ์ยางเพื่อหล่อขึ้นรูปชิ้นงาน
2. การออกแบบลวดลายชิ้นงาน แนวทางการทำงานของนายวชิระ นกอักษร คือการประยุกต์ลวดลายเดิมและการสร้างลวดลายขึ้นใหม่ โดยการพัฒนาจากลายไทยโบราณให้มีความร่วมสมัยเหมาะสมกับชิ้นงาน โดยสร้อยพญานาคถมเงิน นายวชิระได้ออกแบบโดยอิงลักษณะของฟอสซิลหอยจนได้สัดส่วน สมดุลสวยงาม  และสามารถประกอบกันได้สนิท

3. สลักลายตามแบบที่วาดไว้ ด้วยสิ่ว ขนาดต่างๆ ที่พอเหมาะกับชิ้นงาน
4. แต่งผิวชิ้นงาน ทำความสะอาดผิว ก่อนนำไปลงยาถม หากทำความสะอาดไม่ดีจะทำให้มีฟองอากาศหรือที่เรียกว่า “ตามด” เมื่อนำไปลงยาถม
5. ลงยาถมด้วยการใช้ความร้อนเป่าละลายยาถมให้น้ำยาถมแล่นไปตามช่องลายที่ทำไว้ ต้องใช้ความระมัดระวังระหว่างลงยาถมให้น้ำยาถมแล่นเสมอกัน ไม่เป็นก้อนซึ่งต้องอาศัยความชำนาญของช่างแต่ละคน
6. ขัดชิ้นงาน เมื่อยาถมเย็นลงแล้วนำมาขัดหยาบด้วยกระดาษทรายหยาบ จากนั้นขัดละเอียดด้วยกระดาษทรายที่มีความละเอียดเพิ่มขึ้น แล้วจึงขัดเงาด้วยลูกผ้า (เครื่องขัด)
7. การเพลาลาย นำชิ้นงานไปเพลาลายเพื่อให้ลวดลายที่ออกแบบไว้มีความเงางามขึ้นรูป ด้วยการใช้สิ่วขนาดเล็กและคม มีขนาดตั้งแต่ 2 มิลลิเมตร จนถึง 6 มิลลิเมตร

ข้อมูลแหล่งที่มา