สร้อยข้อมือถมเงิน

กลุ่มงานศิลปหัตถกรรม ประเภทงานหัตถศิลป์ไทย

สร้อยข้อมือถมเงิน ประกอบด้วยแผ่นเงิน 7 ชิ้น ได้แก่ แผ่นเงินขึ้นรูปสลักลายกลีบใบชา เป็นรูปวงรีขนาดใหญ่อยู่กึ่งกลาง 1 ชิ้น และขนาดเล็กลงมาอีกข้างละ 3 ชิ้น แผ่นเงินเว้นช่องว่างไว้สำหรับฝังแผ่นเงินที่สลักเป็นลวดลายไทยกนกเปลว ลงยาถมเงิน ใช้เทคนิคการฝังแผ่นเงิน ร่วมกับการสลักลาย  ลงยาถมได้อย่างลงตัว เป็นเครื่องประดับที่มีความสวยงามโดดเด่น  ด้วยงานสลักมือที่มีความละเอียดอ่อนช้อยลงยาถมดำสนิท เรียบเนียนตามแบบฉบับเครื่องถมนครศรีธรรมราช

ประเภทงานหัตถกรรม :
เครื่องโลหะ
กลุ่มวัฒนธรรม :
นครศรีธรรมราช
ผู้สร้างสรรค์ :
ขนาด :
กว้าง 4 ซม. ยาว 7.2 ซม.
วัสดุ :
เงิน
อายุ/ปีที่ผลิต :
2561
รายละเอียดชิ้นงาน

เทคนิคที่ใช้ : รีดแผ่นขึ้นรูป ฝังแผ่นเงิน สลักลาย ถมเงิน

กรรมวิธีและขั้นตอนการทำงาน :

ขั้นตอนการทำยาถม : ยาถมจะมีส่วนประกอบของ ตะกั่ว ทองแดง เนื้อเงิน และกำมะถัน เป็นสูตรลับเฉพาะของช่างแต่ละสำนัก เคล็ดลับการทำยาถมที่สำคัญคือการหลอมส่วนประกอบทั้ง 4 ชนิดเข้าด้วยกันด้วยความร้อน 700 องศาเซลเซียส ตลอดระยะเวลา 3-7 ชั่วโมง (แล้วแต่ปริมาณที่ทำน้ำยาถม) ในระหว่างการหลอมนั้นต้องค่อยๆ คนยาถมเข้าด้วยกัน และทยอยใส่กำมะถันทีละนิด สังเกตสีของยาถมให้มีสีดำเสมอกัน ความดำจะขึ้นอยู่กับปริมาณกำมะถันที่ใช้ ยาถมที่ดีจะมีสีเหมือนปีกแมลงทับ มีความดำเงาเลื่อมสีม่วง  จากนั้นปั้นเป็นก้อน ทิ้งให้เย็นเก็บไว้รอนำไปใช้

ขั้นตอนการออกแบบชิ้นงาน :
1. การออกแบบรูปทรงของชิ้นงานให้มีความร่วมสมัย  จากนั้นนำแบบไปทำพิมพ์ยางเพื่อหล่อขึ้นรูปชิ้นงาน
2. การออกแบบลวดลายชิ้นงาน แนวทางการทำงานของนายวชิระ นกอักษร คือการประยุกต์ลวดลายเดิมและการสร้างลวดลายขึ้นใหม่ โดยการพัฒนาจากลายไทยโบราณให้มีความร่วมสมัยเหมาะสมกับชิ้นงาน เช่นเป็นแหวนหรือกำไล เพื่อให้ได้สัดส่วน สมดุลสวยงาม  โดยใน 1 ลวดลาย นายวชิระจะทำไม่เกิน 10 ชิ้น (ต่างกันที่รูปแบบของทรงแหวน 2 รูปทรง) ลายที่ออกแบบทุกลายหลังจากใช้แล้วจะเก็บต้นแบบไว้เพื่อนำกลับมาพัฒนาใหม่ในอีก 4-5 ปี
3. สลักลายตามแบบที่วาดไว้ ด้วยสิ่ว ขนาดต่างๆ ที่พอเหมาะกับชิ้นงาน
4. แต่งผิวชิ้นงาน ทำความสะอาดผิว ก่อนนำไปลงยาถม หากทำความสะอาดไม่ดีจะทำให้มีฟองอากาศหรือที่เรียกว่า “ตามด” เมื่อนำไปลงยาถม
5. ลงยาถมด้วยการใช้ความร้อนเป่าละลายยาถมให้น้ำยาถมแล่นไปตามช่องลายที่ทำไว้ ต้องใช้ความระมัดระวังระหว่างลงยาถมให้น้ำยาถมแล่นเสมอกัน ไม่เป็นก้อนซึ่งต้องอาศัยความชำนาญของช่างแต่ละคน
6. ขัดชิ้นงาน เมื่อยาถมเย็นลงแล้วนำมาขัดหยาบด้วยกระดาษทรายหยาบ จากนั้นขัดละเอียดด้วยกระดาษทรายที่มีความละเอียดเพิ่มขึ้น แล้วจึงขัดเงาด้วยลูกผ้า (เครื่องขัด)
7. การเพลาลาย นำชิ้นงานไปเพลาลายเพื่อให้ลวดลายที่ออกแบบไว้มีความเงางามขึ้นรูป ด้วยการใช้สิ่วขนาดเล็กและคม มีขนาดตั้งแต่ 2 มิลลิเมตร จนถึง 6 มิลลิเมตร

ข้อมูลแหล่งที่มา