ขาสิงห์

กลุ่มงานศิลปหัตถกรรม ประเภทงานหัตถศิลป์ไทย

“ขาสิงส์” รูปแบบการสร้างสรรค์ คือ ตัวสิงค์เหยียบลูกแก้วมะยมที่ใช้กับตั่ง และเตียง โดยเล็บของสิงห์ที่ครูสำเริงแกะสลักนั้นจะมีลักษณะแหลมเรียว ดูอ่อนช้อย

ประเภทงานหัตถกรรม :
เครื่องไม้
วัสดุ :
ไม้
อายุ/ปีที่ผลิต :
2562
รายละเอียดชิ้นงาน

เทคนิคที่ใช้ : การแกะสลักไม้

กรรมวิธีและขั้นตอนการทำ

  1. ออกแบบหรือกำหนดรูปแบบและลวดลายโดยแบบงานแกะสลักต้องเป็นแบบขนาดเท่าจริง การถ่ายแบบลวดลายลงบนพื้นไม้ โดยนำมาตอกบนกระดาษแข็งทากาวติดแบบวางทาบบน หน้าไม้
  2. โกลนหุ่นขึ้นรูป ซึ่งเป็นการตัดทอนเนื้อไม้ด้วยเครื่องมือช่างไม้บ้าง เครื่องมือช่างแกะสลักบ้าง แล้วแกะเนื้อไม้เอาส่วนที่ไม่ต้องการออกให้ไม้นั้นมีลักษณะรูปร่างที่ใกล้เคียงกับแบบเพื่อให้เกิด รูปทรงตามต้องการ มีความชัดเจนตามลำดับเพื่อจะนำไปแกะสลักลวดลายในขั้นต่อไป
  3. การแกะสลักลวดลาย คือการใช้สิ่วที่มีความคม มีขนาดและหน้าของสิ่วต่าง ๆ เช่น สิ่วหน้าตรงหน้าโค้ง และค้อนไม้ เป็นเครื่องมือในการแกะสลัก เพื่อทำให้เกิดลวดลายซึ่งต้องใช้ค้อนไม้ ในการตอก และใช้สิ่วทำการขุด การปาดและการแกะสลักลวดลายให้งดงามแบบที่กำหนดไว

การแกะสลักลวดลายมีขั้นตอนหลัก ดังนี้

การขุดพื้น คือการตอกสิ่วเดินเส้นโดยใช้สิ่วที่พอดีกับเส้นรอบนอกของตัวลายเพื่อเป็นการ คัดโคมของลวดลายส่วนใหญ่ทั้งหมดก่อน โดยใช้ค้อนไม้ตอก ซึ่งเวลาตอกนั้นต้องควบคุมน้ำหนัก ไม่ให้มากเกินไป เพื่อคมสิ่วจะได้จมลึกลงเนื้อไม้ในระยะที่เท่ากัน จากนั้นใช้สิ่วหน้าตรงขุดพื้นที่ไม่ใช่ ลวดลายออกให้หมดในชั้น แรกของการขุดพื้นต้องขุดตื้น ๆ ก่อน ถ้าพื้นที่ต้องการยังไม่ลึกพอจึง จะตอกซ้ำและขุดต่อไปเพื่อให้เกิดช่องไฟที่โปร่ง

การแกะยกชั้น คือการยกชั้นลวดลายออกจากกัน เป็นการจัดตัวลายที่ซ้อนชั้นกันเพื่อให้เห็น โคมลายที่ชัดเจน ซึ่งกระบวนการขั้นตอนนี้เกี่ยวเนื่องกันในเชิงของการผูกลาย เพื่อจัดลำดับความ สูงต่ำของแต่ละชั้นให้มีระยะ 1-2-3 เนื่องจากลวดลายส่วนมากที่ถูกแกะเลือนหายไปกับขั้นตอน

การขุดพื้น จึงต้องขีดเส้นกำหนดแบ่งลวดลายอีกครั้งด้วยดินสอก่อนแกะยกชั้น การปาดหรือแกะแรลาย คือ การตั้งสิ่วให้เอียงไปข้างหนึ่ง ฉากข้างหนึ่ง และปาดเนื้อไม้ออก จะเกิดความสูงต่ำไม่เสมอกันหรือมิติของตัวลาย เพื่อให้เกิดแสงเงาในตัวลายและมองเห็นได้ชัดเจน ตามรูปแบบที่ต้องการ โดยเขียนรายละเอียดของลวดลายลงบนเนื้อไม้ก่อนที่จะทำการปาดหรือแกะแรลาย

ข้อมูลแหล่งที่มา