เครื่องถมนคร ถือเป็นศิลปหัตถกรรมชั้นสูงที่เกี่ยวข้องกับราชสำนักมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา และยังมีการนำงานหัตถศิลป์ที่งดงามนี้จัดทำเป็นของที่ระลึกสำหรับเจริญสัมพันธไมตรีเรื่อยมาจนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ เครื่องถมนครจึงมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักแพร่หลายมาตั้งแต่อดีตและนับเป็นหนึ่งในงานศิลปหัตถกรรมชั้นสูง ชาวนครศรีธรรมราชนับแต่อดีตทุกบ้านเรือนต่างต้องมีข้าวของเครื่องใช้ที่เป็นเครื่องถม โดยเฉพาะภาชนะขันและพานรองพร้อมทัพพี สำหรับใช้ในการทำบุญตักบาตร เมื่อผู้คนต่างถิ่นได้มาพบเห็นต่างชื่นชอบจึงมีการสั่งทำเครื่องถมและเกิดเป็นอาชีพสืบต่อกันมา ซึ่งมีการเล่าต่อ ๆ กันมาว่าในเมืองนครศรีธรรมราชเคยมีช่างฝีมือทำเครื่องถมกระจายตัวอยู่ในเขตเมืองและรอบนอกเป็นจำนวนมาก โดยช่างแต่ละคนทำงานอยู่ในบ้านของตน หากช่างคนใดมีฝีมือดีจะมีงานทำทั้งปีจนเป็นอาชีพที่สร้างรายได้ ให้แก่ช่างเครื่องถมชาวนครศรีธรรมราชมาอย่างยาวนาน
ปัจจุบันผลิตภัณฑ์เครื่องถมนคร ได้รับความนิยมจนปัจจุบันเนื่องจากยังรักษาคุณภาพไว้ได้ ลักษณะงานถมนคร จะมีสีดำเงางาม ลวดลายเกิดจากการสลักด้วยมือล้วน ๆ ไม่ว่าจะเป็นการเคาะ หรือแผ่รีด ทำให้ลวดลายมีความละเอียด ถ้าสังเกตจากด้านใน จะมีรอยสลักนูนขึ้นมา แต่ถ้าเป็นเครื่องถมที่ทำด้วยการกัดกรด ไม่ใช้การสลัก ด้านในจะไม่มีรอยสลัก จะเห็นว่าการทำของนครฯ ทำด้วยมือ มีรอยสลักด้วยมือจริง ๆ แต่ปัจจุบันอาจมีเครื่องจักรมาใช้บางขั้นตอน อาทิ แหวนนะโม ใช้วิธีการหล่อขึ้นรูป จุดเด่นอีกประการที่เห็นชัดของเครื่องถมนครนั้นอยู่ที่ตัวยาถมซึ่งมีสีดำ ขึ้นเงา แวววาว จนเรียกติดปากว่า “ถมนคร” ทั้งนี้การพัฒนาฝีมือของช่างในอดีตเกิดจากการแข่งขันกันของช่างฝีมือภายในนครศรีธรรมราช จนพัฒนาลักษณะของเครื่องถม ให้มีลวดลายวิจิตรสวยงาม เครื่องถมนครได้ประดิษฐ์ขึ้นเป็นของใช้รูปพรรณต่างๆ เช่น แหวน กำไล ล็อกเกต มีด เครื่องเชี่ยน ขันพานรอง หีบลงยาตลับยานัตถุ์ ซองบุหรี่ ดาบฝักทอง เป็นต้น