ประทิน ศรีบุญเรือง

ครูช่างศิลปหัตถกรรม

ครูประทินเรียนรู้การทำเครื่องเขินจากคุณพ่อคุณแม่ตั้งแต่วัยเด็ก หรือกล่าวได้ว่ามีเครื่องเขินเป็นเพื่อนเล่นในวัยเยาว์ก็ว่าได้ แม้ช่วงชีวิตหนึ่งได้หันเหเข้าไปทำงานในกรุงเทพฯ ทำให้ต้องว่างเว้นการทำเครื่องเขินไป แต่สุดท้ายก็ได้กลับมาช่วยงานพี่สาว คือ ครูประเทือง สมศักดิ์ ครูศิลป์ของแผ่นดิน สาขาเครื่องรัก ปี 2557 ในการสืบทอด สานต่อภูมิปัญญาแห่งล้านนาอย่างงดงามตามกรรมวิธีการทำครื่องเขินแบบดั้งเดิม ที่ขึ้นโครงจากไม้ไผ่สานเป็นรูปทรงต่าง ๆ เช่น โถใส่ของ พานรอง ขันน้ำมนต์ ชามโอ จากนั้นนำยางรักมาผสมด้วยแกลบ ดินท้องนา ทาให้ทั่วเพื่ออุดรูโครงไม้ที่ขึ้นไว้ แล้วนำมาขัดให้เรียบ ตามด้วยสมุกผสมยางรักและทารักอีกถึง 4 ชั้นเพื่อให้มีความหนา จากนั้นลงรักเงา สุดท้ายขูดลาย ปิดทอง หรือ เขียนลาย ซึ่งต้องใช้ทักษะเชิงช่างในการขูดลายและเขียนสีโดยไม่มีการร่างแบบ

ด้วยทักษะประสบการณ์ ครูประทินได้สร้างสรรค์งานขูดลายที่เป็นลายเอกลักษณ์ ซึ่งต้องใช้ความชำนาญเฉพาะตัวตามแบบลวดลายดั้งเดิม ได้แก่ ลายดอกชบา ลายดอกกระถิน ลายแบบหัวนาค ซึ่งบ่งบอกถึงทักษะฝีมืออันประณีต นอกจากนี้ยังอนุรักษ์วิธีการวาดลายแบบโบราณ คือ การลงรักปิดทอง และลายรดน้ำที่ยังคงเขียนลายด้วยหรดา ลงรักและปิดทองตามแบบโบราณ ส่วนใหญ่จะเป็นลายไทยโบราณ ได้แก่ ลายกนก ลายดอกสาละ ลายในเรื่องรามเกียรติ์ ลายในวรรณคดีต่างๆ ลายเหล่านี้จะมีความละเอียดวิจิตรบรรจง กว่าจะได้เห็นเป็นเครื่องเขินนั้นต้องผ่านขั้นตอนที่หลากหลาย จนได้เป็นงานหัตถกรรมเครื่องเขินอันทรงคุณค่า

ปีที่ได้รับการเชิดชูจาก sacit :
พ.ศ. 2559
เพศ :
หญิง
ประเภทผลงาน :
เครื่องรัก
สถานะ :
มีชีวิต