สุรโชติ ตามเจริญ
ครูศิลป์ของแผ่นดิน
“ครูสุรโชติ ตามเจริญ” ผู้สืบทอดองค์ความรู้การทอผ้าโฮล รุ่นที่ 3 จากการที่ได้มาเป็นเขยสุรินทร์และเห็นคุณยาย ของภรรยาทอผ้าและมัดหมี่ลายผ้า ด้วยความคุ้นเคยในวัฒนธรรมการทำผ้าโฮลโบราณจึงเกิดความสนใจที่จะเรียนรู้และเริ่มฝึกฝนการมัดหมี่ การย้อมสีธรรมชาติจนชำนาญ ก่อเกิดเป็นความรักความผูกพันในการสร้างสรรค์งานหัตถศิลป์ที่เป็นเอกลักษณ์ตามแบบดั้งเดิม โดยสืบค้นลายผ้าเก่าจากพิพิธภัณฑ์ หนังสือผ้าโบราณ รังสรรค์เป็นผืนผ้าให้กลับมาอวดโฉมอีกครั้งเพื่อรักษามรดกทางภูมิปัญญานี้ไว้ไม่ให้สูญหาย
ปีที่ได้รับการเชิดชูจาก sacit :
พ.ศ. 2559
เพศ :
ชาย
ประเภทผลงาน :
เครื่องทอ
สถานะ :
มีชีวิต
เว็บไซต์แบรนด์/ชุมชน - เพจชุมขน/ส่วนตัว :
แนวทางความคิด
- เอกลักษณ์ที่ทำให้ผ้าโฮลของครูสุรโชติมีความโดดเด่นงดงาม คือ การเลือกใช้ “ไหมน้อย” หรือไหมเส้นในสุด จากเครือข่ายหมู่บ้านพระยารามซึ่งมีการปลูกหม่อนเลี้ยงไหมแบบดั้งเดิมเส้นใหม่น้อยนั้นถือได้ว่าเป็นไหมชั้นดีที่มีความมันวาว เส้นเล็กสม่ำเสมอกันตลอดเส้นซึ่งจะนำมามัดหมี่ ตามลวดลาย ก่อนนำไปย้อมทำให้เส้นยืนและเส้นพุ่งวิธีการเฉพาะเรียกว่า “จนองโฮล” โดยทั่วไปการมัดหมี่ผ้าโฮล นิยมมัดหมี่ 21 ลำ ซึ่งการมัดหมี่เพียงหนึ่งลาย สามารถทอได้ถึง 4 แบบด้วยกัน ได้แก่ (ลายโฮลผู้ชาย) ผ้าโฮลสะไรย์ (ลายโฮลธรรมดาหรือโฮลผู้หญิง) ผ้าโฮลเกียรติ (หมายถึงการเอามัดหมี่โฮลมาทอกระสวยเดียวแต่เป็นลายฟันปลา) และผ้าโฮลปะนะ
- โดยลวดลายการมัดหมี่ของครูสุรโชติจะมัดตามต้นแบบดั้งเดิมที่คุณยายมาเก็บไว้ เป็นแม่แบบมัดหมี่ที่ใช้ต่อกันมามีทั้งหมด 4 ลาย คือ ลายดอกทับทิม (ปกากะตึม) ลายหมาแหงน (ลายจะแกเอิ๊ด) ลายพุ่มข้าวบิณฑ์ (ลายพุ่มบายบิณฑ์) ลายตะโลง แต่นำมาใช้เพียงแต่ลายดอกทับทิม และลายพุ่มข้าวบิณฑ์ ซึ่งในสมัยก่อนจะใช้เชือกกล้วยในการมัด แต่ในปัจจุบันใช้เชือกฟางที่หาได้สะดวก นอกจากนี้ครูสุรโชติได้มีการเพิ่มรายละเอียดของการมัดหมี่มากถึง 61 ลำ เช่น ลายนาคเกี้ยว เพื่อสร้างคุณค่า ความงามให้เกิดขึ้น บนผืนผ้า หากแต่ยังคงรักษาเอกลักษณ์ผ้าโฮลที่มี 5 สี คือ สีดำ แดง เหลือง น้ำเงิน และเขียว ซึ่งสีเหล่านี้ล้วนได้จากการย้อมด้วยสีจากพืชพรรณธรรมชาติสีแดงจาก การย้อมครั่ง สีเหลือง จากเปลือกมะพูดหรือแก่นเข สีเขียวได้จากการย้อมครามทับ ส่วนของเหลืองหากต้องการใช้สีเกือบดำจะย้อมสีแดงจากครั่งแล้วย้อมทับด้วยคราม เนื้อผ้าจะมี 2 สีด้านหน้า เป็นสีอ่อน อีกด้านหนึ่งเป็นสีเข้มกว่า ตามแบบฉบับของผ้าทอของชาวสุรินทร์นอกจากนี้ครูสุรโชติ ยังได้นำลวดลาย มาประยุกต์ผสมผสานระหว่างลายปีดานกับผ้าสมปักปูมเพื่อสร้างเอกลักษณ์ และเพิ่มคุณค่าได้ มากยิ่งขึ้น
ข้อมูลที่อยู่
สถานที่
4 หมู่ 8 ตำบลเขวาสินรินทร์ อำเภอเขวาสินรินทร์ จังหวัด สุรินทร์ 32000
ผลงานหัตถศิลป์
