“…ข้าพเจ้านั้นภูมิใจเสมอมาว่า คนไทยมีสายเลือดของช่างฝีมืออยู่ทุกคน ไม่ว่าจะเป็นชาวไร่ ชาวนา หรืออาชีพใด อยู่สารทิศใด  คนไทยมีความละเอียดอ่อนและฉับไวต่อการรับศิลปะทุกชนิด ขอเพียงแต่ให้เขาได้มีโอกาสฝึกฝน เขาก็จะแสดงความสามารถออกมาให้เห็น…” พระราชดำรัสของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา เมื่อวันที่ 11 สิงหาคม 2532

• สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ได้ทรงเสด็จพระราชดำเนินฯ เยี่ยมราษฎรในพื้นที่ บ้านเนินธัมมัง  หมู่ที่ 5 ตำบลแม่เจ้าอยู่หัว อำเภอเชียรใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช ครั้งแรกเมื่อวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ.2536 พระองค์ทรงได้รับทราบถึงปัญหาความทุกข์ยากของราษฎรในพื้นที่ ซึ่งมีฐานะค่อนข้างยากจน การประกอบอาชีพหลักคือการทำนา ผลผลิตที่ได้รับอยู่ในเกณฑ์ต่ำ ทำให้หัวหน้าครอบครัวต้องออกไปหางานทำต่างถิ่น  ในหมู่บ้านจะเหลือแต่เด็กแม่บ้านและคนชรา พระองค์จึงได้มีพระราชเสาวนีย์ให้ก่อสร้างศาลาศิลปาชีพขึ้น ครั้งแรกเป็นอาคารชั่วคราวทำด้วยไม้หลังคามุงด้วยจาก มีสมาชิกเริ่มต้นในโครงการ จำนวน 11 ราย
• ในปี พ.ศ.2537 พระองค์ได้ทรงริเริ่มส่งเสริมงานด้านศิลปาชีพให้กับราษฎร  เปิดสอนการทอผ้าฝ้าย การปักผ้าด้วยมือ การถักโครเชต์ และการจักสานกระจูด  เพื่อช่วยเหลือราษฎรในจังหวัดนครศรีธรรมราช และพื้นที่ใกล้เคียง เสริมโครงการพัฒนาลุ่มน้ำปากพนัง อันเนื่องมาจากพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในพื้นที่และหมู่บ้านใกล้เคียง    ซึ่งพื้นที่โดยรอบเนินธัมมังนี้ทรงเป็นความหวังของพระองค์ในการปลูกข้าว  เพราะพระองค์ทรงมีพระราชดำริมาตลอดว่า “คนไทยต้องกินข้าวดังนั้นเราต้องปลูกข้าวกินเองอย่าไปปลูกสิ่งอื่นจนต้องซื้อข้าวจากต่างชาติมากิน”
• ต่อมาในปี พ.ศ. 2540 พระองค์ทรงมีพระราชเสาวนีย์ ให้ก่อสร้างอาคารศิลปาชีพหลังใหม่ขึ้นแทนหลังเก่า และเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 2  ตุลาคม พ.ศ. 2542 เป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กสูง 2 ชั้น กว้าง 25 เมตร ยาว 45 เมตร โดยชั้นล่างเป็นห้องโถงโล่ง อนุญาตให้ใช้เป็นพื้นที่ปฏิบัติงานของกลุ่มทอผ้า หมู่ที่ 5 บ้านเนินธัมมัง ส่วนชั้นบนประกอบด้วย ห้องส่วนพระองค์ (ห้องทรงงาน) ห้องผู้ติดตามชาย ห้องผู้ติดตามหญิง และห้องโถงโล่ง โดยจัดเจ้าหน้าที่จากกองพันทหารช่างที่ 402  ทำหน้าที่อำนวยการ ประสานงาน กำกับดูแล และติดตามผลการปฏิบัติงานของสมาชิก ซึ่งจะต้องดำเนินการควบคู่ไปด้วยกันกับโครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำปากพนัง เป็นผลทำให้ราษฎรมีฐานะความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น อีกทั้งยังเป็นการเผยแพร่งานด้านศิลปาชีพให้แพร่หลายต่อไป และในปัจจุบันศูนย์ศิลปาชีพบ้านเนินธัมมังมีสมาชิกรวมทั้งสิ้น 237 ราย แบ่งเป็น 3  กลุ่มอาชีพ ได้แก่ กลุ่มทอผ้า กลุ่มแปรรูปกระจูด และกลุ่มปักผ้าด้วยมือ มีกี่ทอผ้า จำนวน 20 ชุด และโรงเรือน 1 หลังทอผ้าตามพระราชเสาวนีย์ฯ ส่งกองศิลปาชีพสวนจิตรลดา มีสำนักงานพัฒนาชุมชนเข้าไปเป็นหน่วยงานเสริมสนับสนุน ช่วยเหลือในด้านการตลาด อยู่ในการควบคุมดูแลของชุดประสานงานศูนย์ศิลปาชีพ กองทัพภาคที่ 4

โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ศูนย์ศิลปาชีพบ้านเนินธัมมัง มีเป้าหมายดำเนินงานตามพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ดังนี้

• เพื่อนำวัตถุดิบในหมู่บ้านมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์พื้นเมืองรูปแบบใหม่ เข้าสู่ท้องตลาด
• เพื่อให้มีอาชีพเสริมเพิ่มรายได้ให้กับราษฎร
• เพื่ออนุรักษ์งานด้านศิลปาชีพให้คงอยู่สืบไป

โดยพื้นที่เป้าหมาย คือ อำเภอเชียรใหญ่, อำเภอชะอวด, อำเภอปากพนัง,อำเภอหัวไทร จังหวัดนครศรีธรรมราช สำหรับข้อมูลประชากรในพื้นที่เป้าหมายประกอบด้วยประชากร หมู่ที่ 5 บ้านเนินธัมมัง 173 ครัวเรือน มีจำนวนประชากร 934 คน ชาย 477 คน หญิง 457 คน  โดยมีผลิตภัณฑ์ที่สำคัญที่ได้รับการส่งเสริมสร้างเป็นรายได้เสริมแก่ราษฎรในพื้นที่ คือผ้าไหมยกทองลายผ้ายกทองนครศรีธรรมราช ผ้าฝ้าย งานปักผ้าและผลิตภัณฑ์กระจูดที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นชิ้นงานที่มีความหลากหลายสามารถออกแบบผลิตตามความต้องการของผู้สั่งได้ทุกประเภท อาทิ ชุดรับแขกกระจูด ,กระเป๋ากระจูด,รองเท้ากระจูด,ตะกร้าดอกไม้, เป็นต้น

โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ศูนย์ศิลปาชีพบ้านเนินธัมมัง มีหน่วยรับผิดชอบโครงการฯ มีที่ตั้งที่ กองพันทหารช่างที่ 402 ค่ายอภัยบริรักษ์  หมู่ที่ 3  ตำบลชุมพล อำเภอศรีนครินทร์ จังหวัดพัทลุง มีหน่วยงานภายใต้ในการดูแลคือกองอำนวยการโครงการฯ มีที่ตั้ง กองกิจการพลเรือนกองทัพภาคที่ 4 ค่ายวชิราวุธ อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช โดยมีสำนักงานโครงการฯ ชุดประสานงานศูนย์ศิลปาชีพบ้านเนินธัมมัง หมู่ที่ 5 ตำบลแม่เจ้าอยู่หัว อำเภอเชียรใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช มีกำลังพลในการดูแลทั้งหมด 11  นาย มีนายทหาร  1 นาย นายสิบ 5 นาย และพลทหาร 5 นาย มีบุคลากรเป็นครูทั้งหมด  8 คน

• ผลงานสำคัญของโครงการศูนย์ศิลปาชีพบ้านเนินธัมมัง คือผ้าทอ ลายผ้ายกเมืองนคร ผ้าทอพื้นเมืองของจังหวัดนครศรีธรรมราช ที่ทอสืบต่อกันมาแต่โบราณ เป็นผ้าที่ได้รับการยกย่องมาแต่โบราณว่าสวยงามแบบอย่างผ้าชั้นดี สันนิษฐานว่าในสมัยอาณาจักรตามพรลิงค์   อาณาจักรโบราณที่มีมาตั้งแต่ก่อนสมัยพุทธศตวรรษที่ 7  มีศูนย์กลางอยู่ที่นครศรีธรรมราชมีการแลกเปลี่ยนรับเอาศิลปวัฒนธรรมจาก จีน อินเดีย และอาหรับชาติต่างๆ เหล่านี้ได้นำเอาวิชาการทอผ้ามาถ่ายทอดไว้ ซึ่งทำให้ชาวพื้นเมืองรู้จักการทอผ้าทั้งผืนเรียบและผ้ายกดอก ต่อมาได้พัฒนาเป็นลวดลายวิจิตรในสมัยอยุธยาตอนปลาย หรือรัตนโกสินทร์ตอนต้น ว่ากันว่าเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช ยกกองทัพไปปราบกบฏ ขากลับได้กวาดต้อนครอบครัวเชลยที่มีทักษะเชิงช่างมาหลายพวกรวมถึงช่างทอผ้ายก จึงทำให้เกิดการผสมผสานวัฒนธรรมการทอผ้าขึ้น จึงถือได้ว่าผ้ายกเมืองนครเป็นงานประณีตศิลป์ชั้นเยี่ยมตั้งแต่รัชกาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย จนเป็นเอกลักษณ์ของการทอผ้ายกเมืองนครที่ขึ้นชื่อในเวลาต่อมา
• จนถึงรัชกาลพระจุลจอมเกล้า เป็นยุคสมัยที่การปกครองบ้านเมืองเป็นปึกแผ่น และสภาพเศรษฐกิจดี ส่งผลให้การทำนุบำรุงศิลปะในแขนงต่างๆ เจริญรุ่งเรือง ผ้ายกเมืองนครเป็นของที่พระมหากษัตริย์พระราชทานให้กับบุคคลสำคัญ เจ้านายและข้าราชบริพารชั้นสูง ใช้สวมใส่เวลาเข้าเฝ้าเป็นการแสดงสถานะของบุคคล ในปัจจุบันคงจะมีการทอผ้าอย่างจริงจัง ถือเป็นผลงานที่สะท้อนทักษะเชิงช่างฝีมือชั้นครูของศูนย์ศิลปาชีพบ้านเนินธัมมัง
• ส่วนผ้าฝ้ายนั้น ผลงานการทอของสมาชิกศูนย์ศิลปาชีพบ้านเนินธัมมัง จะมีความละเอียดกับลายผ้าทอโบราณ อาทิ ลายพิกุลกอบแก้ว, ลายพิกุลดอกสร้อย, ลายดาหลา, ลายลูกแก้ว, ลายกระจูด เป็นต้น ในขณะที่ผลงานจักสานกระจูด สมาชิกของศูนย์ฯ ได้พัฒนารูปแบบของผลิตภัณฑ์ต่อเนื่องมีผลงานที่สร้างสรรค์ ทั้งแบบ และสีสัน ลวดลายที่แปลกตา ตอบสนองความต้องการของลูกค้าต่อเนื่อง และยังได้รับรางวัลพระราชทานรางวัลชนะเลิศการประกวดผลงานสมาชิกศูนย์ศิลปาชีพภาคใต้ พระตำหนักทักษิณราชนิเวศ ประจำปี 2547 จาก สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร อีกด้วย

องค์ประกอบของศูนย์:  ภายในพื้นที่ขนาด 10 ไร่ มีอาคารดังนี้

• อาคารศูนย์ศิลปาชีพเป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กสูง 2 ชั้น กว้าง 25 เมตร ยาว 45 เมตร โดยชั้นล่างเป็นห้องโถงโล่ง อนุญาตให้ใช้เป็นพื้นที่ปฏิบัติงานของกลุ่มทอผ้า หมู่ที่ 5 บ้านเนินธัมมัง ส่วนชั้นบนประกอบด้วย ห้องส่วนพระองค์ (ห้องทรงงาน) ห้องผู้ติดตามชาย ห้องผู้ติดตามหญิง และห้องโถงโล่ง
• อาคารชุดประสานงานศูนย์ศิลปาชีพ
• ศาลาอเนกประสงค์
• โรงผลิตน้ำดื่มบ้านเนินธัมมัง
• โรงแปรรูปกระจูด